Hermut Kormann: Να δούμε τις οικογενειακές επιχειρήσεις με άλλο μάτι!

Έχει διατελέσει manager στην ABB, CFO και CEO στη γερμανική πολυεθνική οικογενειακή επιχείρηση αυτοματισμών και τεχνολογίας Voith, και έχει συμμετάσχει στα Διοικητικά Συμβούλια επιχειρηματικών κολοσσών, όπως είναι η Robert Bosch. Σήμερα είναι Πρόεδρος του τμήματος “Governance and Strategy of Family Businesses” στο φημισμένο Zeppelin University. Ο Hermut Kormann βρίσκεται στην προνομιακή θέση να γνωρίζει όλες τις πτυχές λειτουργίας μιας οικογενειακής επιχείρησης, και γι' αυτό καταρρίπτει με ψυχρή λογική πολλά από τα κλισέ που τις συνοδεύουν. Ακολουθεί μια μικρή πρόγευση της διαφωτιστικής του παρουσίασης, στο 5th Family Business Forum της KPMG.

Ποιες είναι οι «επιδόσεις» των οικογενειακών επιχειρήσεων στην καινοτομία και την ικανότητα «ριζικού μετασχηματισμού» (disruption) τους;

Η δημιουργικότητα δεν είναι επιχειρησιακό χαρακτηριστικό, αλλά γνώρισμα των ανθρώπων που δουλεύουν σε έναν οργανισμό. Αυτό επιβεβαιώνεται από τους τεχνολογικούς κολοσσούς οι οποίοι κυριαρχούν σήμερα στην παγκόσμια αγορά: όλες σχεδόν ιδρύθηκαν από οραματιστές εφευρέτες ή ομάδες εφευρετών. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράδοξο το ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν κοιτίδες καινοτομίας, από τον 19ο αιώνα!

Σε ό,τι αφορά τη δημοφιλή πλέον έννοια του disruption, είναι αλήθεια ότι σχεδόν πάντα, αποτελεί στρατηγική επιλογή νέων επιχειρηματιών, οι οποίοι δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις εμφανίζονται συχνά ως συντηρητικοί οργανισμοί δίχως να διαφοροποιούν σημαντικά τις δραστηριότητές τους. Παράλληλα ωστόσο και οι εισηγμένες και μη οικογενειακές επιχειρήσεις δεν ενθουσιάζονται με την έννοια του disruption, καθώς η «μετασχηματιστική καινοτομία» (disruptive innovation)  σπανίως αυξάνει την αξία των μετόχων.

Έχετε θητεύσει σε Διοικητικά Συμβούλια μεγάλων ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων. Ποιές είναι, κατά την άποψή σας, οι προϋποθέσεις για επιτυχημένη συνεργασία ενός εξωτερικού στελέχους με την επιχειρησιακή οικογένεια;

Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι υπάρχουν τέσσερις κανόνες προκειμένου ένα εξωτερικό στέλεχος όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να διαγράψει επιτυχημένη πορεία σε μια οικογενειακή επιχείρηση:

• Να σέβεσαι πάντα τα μέλη της οικογένειας ως ιδιοκτήτες της επιχείρησης
• Μην υποθέτεις ποτέ ότι είσαι «σχεδόν» μέλος της οικογένειας - αυτό δεν θα γίνει ποτέ
• Ως απόρροια του δεύτερου κανόνα, κράτα πάντα ίσες αποστάσεις από όλα τα μέλη της οικογένειας
• Να κάνεις άριστη δουλειά ως manager. Η επιτυχία της επιχείρησης φέρνει ευτυχία στην οικογένεια.

Για ποιον λόγο η εταιρική διακυβέρνηση αποτελεί πρόκληση για τις οικογενειακές επιχειρήσεις διεθνώς;

Θα έλεγα ότι η εταιρική διακυβέρνηση είναι πρόκληση τόσο για τους ιδιοκτήτες και τους κύριους μετόχους της οικογενειακής επιχείρησης, όσο και για τα ανεξάρτητα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων. Ο κύριος μέτοχος μιας επιχείρησης πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι λογικές τύπου «εγώ αποφασίζω, εγώ παίρνω την ευθύνη, άρα δεν χρειάζεται να εξηγήσω» δεν αποτελούν δόκιμη επιλογή. Στην άλλη πλευρά, είναι σημαντικό για τα ανεξάρτητα μέλη να μην περιορίζονται στον έλεγχο των οικονομικών, αλλά να αφιερώνουν χρόνο και ενέργεια στη στρατηγική της επιχείρησης και στον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις.